Prowadzenie ciąży fizjologicznej przez położną – co warto wiedzieć?

Prowadzenie ciąży przez położną środowiskową to model, który sprawdza się w wielu krajach europejskich. Mogą go doświadczyć m.in. przyszłe mamy mieszkające w Anglii. Opieka tego typu sprawdza się doskonale i niesie za sobą wiele korzyści. W Polsce również zaczyna wzrastać rola położnej, a lekarz ginekolog przestaje być jedynym ekspertem od ciąży fizjologicznej. Ciężarna ma prawo wybrać, z czyich świadczeń chce skorzystać. Przed podjęciem decyzji warto dowiedzieć się, jak wygląda opieka położnej środowiskowej w czasie ciąży.

Co robi położna środowiskowa?

Położna środowiskowa to osoba, której działalność polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych poza szpitalem – w gabinecie lub warunkach domowych. Najczęściej jest ona zatrudniona w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), położona środowiskowa bywa więc także nazywana położoną podstawowej opieki zdrowotnej lub położoną rodzinną. Każda kobieta zapisana do takiej placówki ma prawo do wyboru położnej środowiskowej.

Położna środowiskowa opiekuje się kobietami w każdym okresie życia. Najczęściej jednak ma to miejsce w trakcie ciąży. Specjalistka ma prawo do prowadzenia działalności leczniczej, pielęgnacyjnej, diagnostycznej, profilaktycznej i edukacyjnej (w zakresie szczepień ochronnych, przygotowania do porodu, połogu i laktacji, opieki nad noworodkiem, profilaktyki chorób). Może samodzielnie wykonywać niektóre testy i pomiary, a także wydać skierowanie na badania diagnostyczne i stwierdzić konieczność skorzystania z porady lekarskiej.

Dostęp do położnej środowiskowo – rodzinnej odbywa się w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.

Czy położna może prowadzić ciążę?

Każda kobieta w ciąży ma prawo do spotkań z położną środowiskową. Są one dostępne od 21. tygodnia ciąży. Są to wizyty profilaktyczno-edukacyjne. Rola położnej sprowadza się tutaj do przygotowania ciężarnej do porodu, połogu, karmienia piersią oraz opieki nad noworodkiem.

Jednak położna nie prowadzi działalności leczniczej polegającej wyłącznie na edukowaniu pacjentek. Ma ona prawo do samodzielnego prowadzenia ciąży – przez cały okres jej trwania. Jeżeli specjalistka jest również zatrudniona w szpitalu położniczym lub prowadzi własną działalność (tzw. położna niezależna), może być obecna przy porodzie.

Warto zaznaczyć, że zgodnie z literą prawa położna (niekoniecznie środowiskowa) może prowadzić wyłącznie ciążę fizjologiczną – czyli taką, w której nie ma żadnych powikłań. Również ciężarna nie może mieć żadnych problemów zdrowotnych, które znacząco wpływają na przebieg ciąży lub porodu. Jeżeli w trakcie ciąży pojawią się nieprawidłowości, przyszła mama jest przekazywana pod opiekę lekarza ginekologa. Jest to podyktowane przepisami polskiego prawa.

W szpitalu w Piasecznie dostęp do położonej jest możliwy w ramach programu Koordynowania Opieki nad Ciężarną. Ma on za zadanie zapewnić kobiecie kompleksową opiekę medyczną w czasie ciąży, porodu oraz połogu. Świadczenia w ramach KOC – po złożeniu deklaracji o przystąpieniu do programu – realizowane są nieodpłatnie i obejmują między innymi opiekę i porady doświadczonych położonych.

Prowadzenie ciąży fizjologicznej przez położną – jak wygląda?

Prowadzenie ciąży przez położną w zasadzie nie różni się od opieki oferowanej przez lekarza ginekologa. Na pierwszej wizycie specjalistka:

• rozpoznaje ciążę,
• zbiera dokładny wywiad zdrowotny,
• zakłada kartę ciąży,
• dokonuje podstawowych pomiarów,
• kieruje do laboratorium w celu wykonania podstawowych badań diagnostycznych.

Położna zajmuje się również wykonywaniem badań fizykalnych. Może monitorować czynność serca dziecka i skurcze macicy w badaniu KTG. Ponadto ma uprawnienia do interpretowania wyników testów laboratoryjnych. Położna kieruje ciężarną na konsultację ginekologiczną (1 raz w każdym trymestrze) i badanie USG.

Dodatkowe konsultacje ginekologiczne i badania USG odbywają się, gdy zostaną zaobserwowane jakiekolwiek nieprawidłowości. W takich sytuacjach wizyta u położnej nie zastępuje porady lekarskiej, a decyzja dotycząca leczenia należy zawsze do lekarza.

Warto pamiętać, że położna może również asystować przyszłej mamie w czasie fizjologicznego porodu – także w warunkach domowych, jeżeli pozwala na to stan zdrowia matki i dziecka. Ponadto może wspierać ją w okresie połogu – również w zakresie pielęgnacji noworodka i w karmieniu piersią.

Jakie są zalety prowadzenia ciąży przez położną?

Wiele kobiet ceni prowadzenie ciąży przez położną ze względu na odmienne podejście do ciąży i porodu niż ma to miejsce w przypadku lekarza. Podkreślany jest również fakt, że spotkania z położną są dłuższe. Składają się nie tylko z badania, ale także wyczerpującej rozmowy na temat samopoczucia, ciążowych dolegliwości, obaw oraz przygotowań do nowej roli. Zaletą są też praktyczne porady i wsparcie emocjonalne. Nie można zapomnieć o ciągłości opieki, czyli asystowania również w czasie porodu i po nim.

Kiedy wybrać położną?

Decyzja dotycząca poddania się opiece położnej w czasie ciąży powinna zostać rozważona i podjęta już na etapie starań o dziecko. Dzięki temu może być ona sprawowana od samego początku. Zaleca się, aby pierwsza wizyta odbyła się między 8. a 10. tygodniem ciąży.

Nieco inaczej wygląda kwestia wyboru położnej środowiskowej, która prowadzi edukację. Wyboru można dokonać w dowolnym momencie. Zalecane jest, aby zrobić to przed 26. tygodniem ciąży. Przyszła mama powinna pamiętać, że nie każda położna środowiskowa zajmuje się prowadzeniem ciąży fizjologicznej. Specjalistka musi posiadać odpowiednie kwalifikacje w tym zakresie.

Jak znaleźć położną do prowadzenia ciąży?

Znalezienie położnej środowiskowej, która prowadzi ciążę fizjologiczną, nie musi być wyzwaniem. Warto poszukać na ten temat informacji zamieszczonych na stronach placówek medycznych w okolicy. Można również osobiście porozmawiać z rejestratorką medyczną w wybranej przychodni.

Informacji udziela też położna środowiskowa zatrudniona w przychodni. Jeżeli posiada taką wiedzę, może wskazać kontakt do specjalistki posiadającej kwalifikacje do prowadzenia ciąży fizjologicznej.

Ciężarne, które zdecydowały się wybrać położną środowiskową do prowadzenia ciąży, mogą też skorzystać z polecenia innych mam. W tym celu warto poszukać ich w swoim najbliższym otoczeniu, a także przeglądać lokalne fora internetowe lub grupy w mediach społecznościowych. Kobiety chętnie dzielą się nie tylko przydatnymi informacjami, ale również opiniami i doświadczeniem, co jest niezwykle pomocne przy wyborze położnej.

Czy opieka położnej w ciąży jest płatna?

Prowadzenie ciąży przez położną środowiskową jest bezpłatne, jeżeli odbywa się w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Aby skorzystać z opieki, nie jest wymagane skierowanie od lekarza rodzinnego. Przyszła mama powinna znaleźć placówkę lub specjalistkę, która ma podpisany odpowiedni kontrakt z NFZ. Bezpłatne prowadzenie ciąży przez położną jest realizowane m.in. w Szpitalu św. Anny w Piasecznie.Z usług położnej można skorzystać również odpłatnie. Udzielają ich specjalistki, które prowadzą własną działalność, ale nie podpisały kontraktu z NFZ.