Kalendarz badań w ciąży — kiedy i jakie badania powinna wykonać przyszła mama?

Harmonogram wykonywania badań w ciąży ma ścisłe uzasadnienie medyczne. Dzięki regularnym testom zostaje zmniejszone ryzyko wystąpienia groźnych powikłań dla mamy i jej dziecka. Lekarze są w stanie wykryć nieprawidłowości na bardzo wczesnym etapie i wdrożyć odpowiednie działania terapeutyczne. Badania w trakcie ciąży wiążą się ze zmniejszeniem zgonów ciężarnych, umieralności okołoporodowej oraz odsetka porodów przedwczesnych.

Jakie badania w ciąży są wykonywane regularnie?

Kobieta ciężarna powinna zgłaszać się do ginekologa co 4 tygodnie w I i II trymestrze. W ostatnich tygodniach ciąży częstotliwość konsultacji wzrasta. Częstsze wizyty są potrzebne, jeżeli tak zdecyduje lekarz. Zwykle dotyczy to kobiet, które chorują przewlekle lub ich ciąża nie przebiega prawidłowo.

Badania w ciąży, które są wykonywane regularnie to:

• badanie ginekologiczne,
• badania krwi,
• badanie moczu,
• pomiar masy ciała,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
• badanie ultrasonograficzne (USG).

Oprócz tego przyszła mama otrzymuje skierowanie na badania dodatkowe. Zalicza się do nich: badanie piersi, doustny test obciążenia glukozą oraz badania prenatalne, które określają ryzyko wystąpienia wad genetycznych u dziecka.

Pierwsze badanie w ciąży

Na pierwsze badanie przyszła mama powinna zgłosić się, gdy otrzyma pozytywny wynik testu ciążowego. Wizyta nie może jednak odbyć się zbyt wcześnie, ani zbyt późno – lekarz nie może wówczas przeprowadzić wszystkich testów. Zalecane jest, aby zgłosić się do ginekologa między 7. a 8. tygodniem ciąży. Ostatecznym terminem jest 10. tydzień.

Na pierwszej wizycie lekarz przeprowadza dokładny wywiad chorobowy. Dzięki temu może wstępnie stwierdzić, w jakim stanie jest organizm kobiety. Ginekolog pyta o choroby przewlekłe, przyjmowane leki, przebyte zabiegi chirurgiczne, poprzednie ciąże (jeżeli były), datę ostatniej miesiączki. Wykona także pierwsze badania w ciąży. Są to:

• cytologia,
• badanie czystości pochwy (biocenoza pochwy),
• posiew z pochwy.

Konieczne jest także przeprowadzenie badania USG. Jest ono wykonywane przez pochwę. Dzięki niemu lekarz może stwierdzić obecność jaja płodowego w macicy, określić wiek ciąży oraz ocenić stan narządów rodnych kobiety. Przyszła mama otrzymuje także zlecenie na badania laboratoryjne. Są to: morfologia krwi, przeciwciała odpornościowe, grupa krwi, stężenie glukozy na czczo, test na kiłę (VDRL), testy w kierunku HIV, różyczki, toksoplazmozy i wirusa wątroby typu C (HCV) oraz badanie ogólne moczu. Ciężarna jest także kierowana na konsultację stomatologiczną. W czasie ciąży zalecane, a nawet konieczne jest wyleczenie chorób jamy ustnej i zębów.

Badania w 11–14. tygodniu ciąży

11–14. tydzień ciąży to czas na kolejną wizytę u ginekologa. Lekarz wykona podstawowe badania (ginekologiczne, ciśnienie krwi, masa ciała) i zbierze dokładny wywiad. Oprócz tego wykona badanie USG przez powłoki brzuszne matki. Jest ono całkowicie bezpieczne.

Celem badania USG w ciąży jest ocena budowy płodu. Lekarz dokładnie sprawdza jego wymiary oraz stopień rozwoju. Sprawdza kształt czaszki, powłoki brzuszne, kręgosłup, miejsce przyczepu pępowiny, kończyny górne i dolne. Mierzony jest także parametr CRL (długość siedzeniowo-ciemieniowa), przezierność fałdu karkowego i czynność serca płodu. Badanie USG pozwala wykryć ryzyko najczęstszych aberracji chromosomowych.

Przyszła mama otrzymuje także skierowanie na:

• morfologię krwi,
• badanie ogólne moczu.

Rekomendowane jest także nieinwazyjne badanie prenatalne – test PAPP-A lub test podwójny (PAPP-A plus wolna podjednostka beta-hCG). Nieprawidłowe wyniki są wskazaniem do przeprowadzenia inwazyjnych testów (np. amniopunkcja, biopsja kosmówki).

Badania w 15–20. tygodniu ciąży

Między 15. a 20. tygodniem ciąży ma miejsce kolejna wizyta u ginekologa. Lekarz przeprowadza podstawowe testy. Jest to badanie ginekologiczne, ocena pH pochwy, pomiar ciśnienia krwi i masy ciała. Ponadto wydaje skierowanie na przeciwciała anty-Rh. Jest to bardzo ważne badanie, ponieważ pozwala wyeliminować konflikt serologiczny.

W tym czasie wskazane jest wykonanie badania i USG piersi. Należy pamiętać, że u ciężarnych również istnieje ryzyko wystąpienia raka piersi. Testy te można przeprowadzić już w pierwszym trymestrze. Zalecane jest także wykonanie kolejnych badań prenatalnych. Jest to test potrójny lub test NIFTY, który można wykonać m.in. w Szpitalu św. Anny w Piasecznie.

Badania w 21–26. tygodniu ciąży

W tym czasie można wykonać kolejne badanie USG. Lekarz szczegółowo ocenia budowę dziecka oraz ewentualne ryzyko wad wrodzonych. Określa także jego wiek i masę ciała. Przyszli rodzice mogą poznać już płeć dziecka. Ponadto ciężarna powinna powtórzyć badanie w kierunku toksoplazmozy, wykonać badanie ogólne moczu i morfologię krwi.

W tym czasie przeprowadza się też doustny test obciążenia glukozą. Jest to badanie polegające na wypiciu roztworu glukozy i sprawdzeniu jej stężenia we krwi po określonym czasie. Takie badanie stężenia glukozy pozwala określić ryzyko cukrzycy ciążowej.

Badania w 27–32. tygodniu ciąży

W tym okresie wykonywane jest już ostatnie obowiązkowe badanie ultrasonograficzne, w trakcie którego oceniana jest czynność serca płodu. Przyszła mama otrzymuje także skierowanie na podstawowe testy laboratoryjne i poziom przeciwciał odpornościowych. Lekarz skupia swoje działania na edukacji przedporodowej (m.in. omawia plan porodu).

Badania w 33–37. tygodniu ciąży

Na tym etapie ciąży konieczne jest badanie położnicze. Składa się na nie ocena wymiarów miednicy. Ponadto przyszła mama kierowana jest na następujące badania:

• morfologię krwi,
• badanie ogólne moczu,
• badanie piersi,
• posiew w kierunku paciorkowców beta-hemolizujących,
• testy w kierunku HIV, VDRL, HCV.

Oceniane jest także tętno płodu.

Badania w 38–39. tygodniu ciąży

Poród tuż-tuż. W ostatnich tygodniach ciąży przyszła mama wykonuje podstawowe badania ginekologiczne i położnicze. Jeżeli dziecko nie przyjdzie w tym czasie na świat, lekarz przeprowadza badanie ultrasonograficzne z oceną masy ciała dziecka oraz KTG - badanie tętna płodu i czynności skurczowej macicy.

>> Przeczytaj również: Odżywianie w ciąży