Szczepionka na Covid: przeciwwskazania i objawy po szczepieniu

Szczepionka przeciwko infekcji Sars-CoV-2: Przeciwwskazania i objawy poszczepienne

Garść informacji o szczepionce

Szczepionki mRNA to nowy rodzaj szczepionek chroniących przed chorobami zakaźnymi. Aby wywołać odpowiedź immunologiczną, wiele szczepionek umieszcza w naszych organizmach osłabione lub inaktywowane zarazki. Inaczej jednak dzieje się w przypadku szczepionek mRNA. Szczepionki mRNA niejako uczą nasze komórki, dając instrukcje, jak wytwarzać białko – a konkretniej fragment białka – które wyzwala odpowiedź immunologiczną w naszych organizmach. Ta odpowiedź immunologiczna, która wytwarza przeciwciała, chroni nas przed zarażeniem się, w momencie, w którym prawdziwy wirus dostanie się do naszego organizmu.

Czym jest mRNA?

Zarówno szczepionki Pfizer-BioNTech, jak i Moderna składają się z fragmentu materiału genetycznego zwanego mRNA. Mówiąc najprościej, mRNA dostarcza komórkom instrukcji, jak wytwarzać poszczególne białka. W rzeczywistości mRNA występuje naturalnie w organizmie. Nasze komórki cały czas wykorzystują mRNA do produkcji wielu rodzajów niezbędnych dla naszego funkcjonowania białek.

mRNA w szczepionce przeciw COVID-19 zawiera instrukcje dotyczące wytwarzania białka wirusowego zwanego białkiem kolczastym, które znajduje się na powierzchni koronawirusa. Wirus używa go do przyłączania się i wnikania do komórki.

Kiedy otrzymasz szczepionkę, organizm rozpozna białko kolczaste jako intruza, więc będzie wytwarzać przeciwciała pozwalające ochronić się przed atakiem.

Krok po kroku

Najpierw w mięsień naramienny podaje się szczepionkę. Gdy "instrukcje" (mRNA) znajdą się w komórkach odpornościowych, komórki wykorzystują je do stworzenia wspomnianego kawałka białka. Po jego wykonaniu komórka rozkłada instrukcje i pozbywa się ich.

Następnie komórka "wyświetla" fragment białka na swojej powierzchni. Nasz układ odpornościowy rozpoznaje, że białko to jest obce i zaczyna budować odpowiedź immunologiczną i wytwarzać przeciwciała, tak jak w przypadku naturalnej infekcji COVID-19.

Pod koniec tego procesu organizm wie już, jak chronić się przed przyszłymi infekcjami. Zaletą szczepionek mRNA, podobnie jak wszystkich szczepionek, jest to, że osoby zaszczepione zyskują tę ochronę bez konieczności narażania się na poważne konsekwencje zachorowania na COVID-19.

Skutki uboczne szczepienia przeciw Covid-19

Całkowicie normalnym zjawiskiem jest fakt, że po szczepieniu występują skutki uboczne. Pokazuje to, że szczepionka uczy układ odpornościowy organizmu, jak chronić się przed chorobą i pobudza go do działania. Skutki uboczne powinniśmy więc traktować, jako sygnał potwierdzenia, że nasz układ odpornościowy otrzymał "instrukcje". Nie należy się jednak przejmować, gdy skutki uboczne nie wystąpią. Jest to bardzo indywidualna kwestia, a nasilenie skutków ubocznych nie oznacza, że szczepionka zadziałała lepiej lub gorzej. Sam rodzaj skutków ubocznych zależy od typu szczepionki, natomiast w dużej mierze pokrywają się one ze sobą.

Większość skutków obocznych jest łagodna i krótkotrwała. Mogą one obejmować takie symptomy jak:

• odczuwanie bólu, ciężkości i tkliwości oraz obrzęk ramienia, w które wykonano zastrzyk
• ból głowy lub ból mięśni
• bóle stawów
• dreszcze
• nudności lub wymioty
• uczucie zmęczenia i osłabienia
• gorączka
• objawy grypopodobne z epizodami dreszczy i przez dzień lub dwa.

W kwestii rzadszych skutków ubocznych, wyróżnić możemy takie objawy jak:

• powiększone węzły chłonne
• nudności
• ból ramienia
• bezsenność
• świąd w miejscu wstrzyknięcia
• reakcje alergiczne, takie jak wysypka lub swędzenie.

Dość rzadkim skutkiem ubocznym szczepienia jest obrzęk węzłów chłonnych na szyi oraz pod pachą. Występuje najczęściej po tej samej stronie, z której podano szczepionkę. Obrzęk może utrzymywać się do około 10 dni. Jeśli natomiast trwa dłużej, należy zasięgnąć opinii specjalisty.

Te częste działania niepożądane są znacznie mniej poważne niż rozwój infekcji Sars-CoV-2 oraz jej powikłania i zwykle ustępują w ciągu kilku dni. Można więc swobodnie stwierdzić, że korzyści płynące ze szczepienia wielokrotnie przewyższają ich niekorzystne działanie i skutki uboczne. Jeśli jednak niepokoją Cię objawy poszczepienne, radzimy skonsultować się ze swoim lekarzem rodzinnym.

Jeśli po szczepieniu czujesz się źle i niekomfortowo, zaleca się odpoczynek i ewentualne zażycie leku obniżającego gorączkę, np. paracetamolu (APAP, Panadol). Leki należy zażywać w porozumieniu z lekarzem lub farmaceutą.

Kiedy zasięgnąć pomocy specjalisty?

Niezwłocznie skontaktuj się ze specjalistą, jeśli w okresie 4 dni do 4 tygodni po podaniu szczepionki przeciw Covid-19 pojawią się następujące objawy:

• silny ból głowy, którego nie łagodzą leki przeciwbólowe lub który nasila się;
• ból głowy, który nasila się, gdy kładziesz się lub pochylasz
• ból głowy, który uważasz za nietypowy dla Ciebie oraz który przebiega z niewyraźnym widzeniem, nudnościami lub wymiotami, problemami z mówieniem, osłabieniem, sennością lub drgawkami
• wysypka, która wygląda jak małe siniaki lub krwawienie pod skórą
• duszność, ból w klatce piersiowej, obrzęk nóg lub uporczywy ból brzucha.

Przeciwwskazania do szczepienia przeciwko covid-19

Przeciwwskazania bezwzględne

Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek z substancji zawartych w szczepionce jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia, w tym u osób, u których wystąpiła reakcja anafilaktyczna po pierwszej dawce szczepionki COVID-19 lub ciężka reakcja alergiczna na substancję czynną, lub inny składnik szczepionki.

 Tymczasowe przeciwwskazania do szczepienia są następujące:

• obecna lub niedawna infekcja SARS-CoV-2 – ma to na celu uniknięcie błędnego przypisania jakiegokolwiek nowego objawu lub progresji objawów do szczepienia. Ponieważ u niektórych osób z COVID-19 może wystąpić pogorszenie do 2 tygodni po zakażeniu, szczepienie należy odroczyć do czasu wyzdrowienia i co najmniej 4 tygodnie po wystąpieniu objawów lub 4 tygodnie po pierwszym dodatnim teście PCR w przypadku bezobjawowych nosicieli;
• ostra, ciężka infekcja z towarzyszącą gorączką – do ustąpienia objawów infekcji.

Nie ma przeciwwskazań do szczepienia osób z zaburzeniami immunologicznymi lub otrzymujących leczenie immunosupresyjne – osoby te mogą jednak mieć zmniejszoną odpowiedź immunologiczną. Ostateczną decyzję o tym, czy taką osobę można zaszczepić, podejmie lekarz kwalifikujący do szczepienia na podstawie ankiety oraz wywiadu.

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia oraz pacjentów przyjmujących leki przeciwzakrzepowe. Lekarz musi być poinformowany o historii zaburzeń krzepnięcia i przyjmowaniu jakichkolwiek leków wpływających na krzepliwość. W takim przypadku po szczepieniu może wystąpić krwawienie lub krwawe podbiegnięcie (siniak).

Szczepienie ozdrowieńców

Dotychczasowe badania nie potwierdziły żadnych obaw dotyczących bezpieczeństwa szczepienia osób z historią zakażenia COVID-19 lub z wykrywalnymi przeciwciałami COVID-19. W związku z tym ozdrowieńcy również powinni zostać zaszczepieni.

Walka z koronawirusem - podsumowanie

Szczepionka COVID-19 została opracowana w krótszym czasie niż większość szczepionek. Było to możliwe dzięki wielu czynnikom, w tym bezprecedensowej współpracy naukowej, dużej ilości wcześniejszych badań, zwiększonemu finansowaniu i przyspieszonym terminom.

Pomimo szybkiego rozwoju szczepionki producenci i naukowcy nie poszli na skróty. Obecne szczepionki były nadal rygorystycznie testowane w badaniach klinicznych na ludziach, aby ocenić ich bezpieczeństwo i skuteczność.

Najczęstsze krótkotrwałe działania niepożądane obejmują dyskomfort w miejscu wstrzyknięcia i łagodne objawy grypopodobne. Mogą wystąpić reakcje alergiczne na szczepionkę, ale są bardzo rzadkie. Przyjęcie szczepionki przeciw COVID-19 jest ważne dla zapobiegania chorobie i dla powstrzymania rozprzestrzeniania się infekcji Sars-CoV-2. Jeśli masz pytania lub wątpliwości dotyczące szczepionki, szczepienia oraz skutków ubocznych, porozmawiaj ze swoim lekarzem lub innym profesjonalistą medycznym.