Szczepienia przeciwko grypie – co powinieneś o nich wiedzieć?

Tylko we wrześniu 2021 na grypę i choroby grypopodobne zachorowało prawie 370 tysięcy osób. Tym samym padł rekord. A sezon na infekcje dopiero się rozpoczyna. Na zachorowanie narażeni są wszyscy, jednak wirus jest szczególnie niebezpieczny dla małych dzieci, seniorów i osób z niedoborami odporności. Dlatego konieczne jest podjęcie działań, które zmniejszają ryzyko infekcji. Szczepionki przeciwko grypie to ważny element profilaktyki.

Zakażenie wirusem grypy

Za infekcję odpowiadają wirusy grypy. Wnikają one do organizmu przez górne drogi oddechowe. Atakują nabłonek, gdzie intensywnie się namnażają. Wyróżnia się wirus grypy typu A, B, C i D. Dwa pierwsze przyczyniają się do zachorowań o cięższym przebiegu i mogą spowodować epidemię.

O zakażenie wirusem grypy nie jest trudno – zwłaszcza w dużych skupiskach ludzi i przestrzeniach zamkniętych. Patogen rozprzestrzenia się drogą kropelkową, powietrzną lub przez kontakt ze skażoną powierzchnią (wirus jest następnie przenoszony z dłoni w okolice nosa lub ust, skąd wnika do organizmu). Sezon największej zachorowalności w Polsce obserwuje się od października do kwietnia – z nasileniem w styczniu i lutym.

Objawy grypy

Pierwsze dolegliwości pojawiają się szybko i gwałtownie. Występują już po 1 dniu od kontaktu z wirusem. Nie są one charakterystyczne – podobne symptomy obserwuje się przy innych infekcjach górnych dróg oddechowych. Dlatego w przypadku objawów choroby, wskazana jest konsultacja lekarska.

Możliwe objawy grypy to:

• gorączka (powyżej 38℃),
• dreszcze,
• ból mięśni i stawów,
• złe samopoczucie,
• brak apetytu,
• osłabienie,
• kaszel i chrypka,
• katar i zatkany nos,
• ból głowy,
• ból gardła.

Niekiedy przy grypie pojawiają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Należą do nich nudności, wymioty i bóle brzucha. Objawy utrzymują się przez około 7 dni i są nasilone przez pierwsze 3 doby. Niektóre dolegliwości (m.in. kaszel) mogą towarzyszyć nam jeszcze po wyzdrowieniu (zdarza się, że utrzymuje się przez 2 tygodnie).

Dlaczego warto zaszczepić się przeciwko grypie?

Tylko dobrze prowadzona profilaktyka grypy jest w stanie zmniejszyć liczbę zachorowań, a tym samym zapobiec ciężkim następstwom choroby. Powikłania pogrypowe to m.in. schorzenia kardiologiczne (np. zapalenie mięśnia sercowego), schorzenia układu oddechowego (np. zapalenie płuc), zapalenie ucha, niewydolność nerek, zaostrzenie istniejących chorób przewlekłych. Zdarzają się również powikłania neurologiczne (np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) i sepsa. Grypa jest niebezpieczna dla rozwijającego się płodu. W niektórych przypadkach może prowadzić do śmierci.

Szczepionka przeciw grypie jest najprostszym, najtańszym i najskuteczniejszym sposobem zapobiegania infekcji. Jej skuteczność szacuje się na 40–70% (zależy ona od wieku, ale też ogólnego stanu zdrowia). Jest również bezpieczna. Powikłania występują rzadko. Szczepionka przeciwko grypie chroni przed zakażeniem i jego następstwami.

Warto pamiętać, że kilka milionów zachorowań i podejrzeń zachorowań wiąże się z wysokimi kosztami i ma też konsekwencje społeczno-ekonomiczne. Dlatego ważne jest, aby przeciw grypie zaszczepiło się jak najwięcej osób.

Szczepienie przeciwko grypie – charakterystyka

Szczepionka przeciwko grypie zawiera inaktywowanego (zabitego) wirusa. Mogą być w niej obecne rozszczepione wiriony lub powierzchniowe białka patogenu. W Polsce dostępne są także żywe szczepionki podawane donosowo (zawierają osłabionego wirusa). Drobnoustroje wykorzystywane do szczepionek są namnażane na zarodkach jaj kurzych. Każdy preparat jest równoważny immunologicznie. Oznacza to, że chroni organizm na podobnym poziomie.

Szczepionka przeciw grypie może być podawana już od 6. miesiąca życia. Jest ona zalecana dzieciom, ciężarnym, osobom z obniżoną odpornością, seniorom, pracownikom ochrony zdrowia, studentom kierunków medycznych, nauczycielom oraz chorym przewlekle (zwłaszcza na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, cukrzycę, nowotwory układu krwiotwórczego).

Dlaczego szczepienia przeciwko grypie trzeba powtarzać?

Szczepionka przeciw grypie powinna być powtarzana każdego roku. Uzasadniają to szeroko przeprowadzone badania. Przede wszystkim spada odporność poszczepienna. Oznacza to, że po pewnym czasie ochrona nie jest utrzymana na odpowiednim poziomie. To, jak długo się ona utrzymuje, zależy od kilku czynników (są wśród m.in. ogólny stan zdrowia, wiek). Przyjmowanie dawek przypominających powoduje, że organizm jest chroniony przez cały czas.

Szczepienia przeciw grypie powinny być powtarzane co roku także ze względu na samego wirusa. Ulega on różnym mutacjom. Dlatego niekiedy dokonuje się zmiany składu szczepionki. Sytuacja epidemiologiczna jest cały czas monitorowana pod kątem cech wirusa. Dlatego wiadomo o konieczności uaktualnienia składników preparatu.

Bezpieczeństwo a szczepionka – grypa jest groźniejsza

Szczepionki przeciw grypie charakteryzują się wysokim profilem bezpieczeństwa. Są przebadane i nie zawierają potencjalnie szkodliwych substancji. Należy jednak wiedzieć, że - jak każdy preparat i zabieg medyczny – u nadwrażliwych osób mogą wywołać niepożądane objawy.

Możliwe powikłania po szczepieniu przeciw grypie to:

• zaczerwienienie lub obrzęk w miejscu wkłucia,
• ból w miejscu wkłucia,
• objawy grypopodobne,
• zespół Guillaina-Barrego (zdecydowanie rzadziej niż przy grypie).

Warto pamiętać, że nie należy obawiać się szczepienia na grypę. Powyższe powikłania zdarzają się bardzo rzadko. Zdecydowanie częstsze i groźniejsze są skutki zachorowania na grypę. Odnotowuje się ich kilka razy więcej niż niepożądanych odczynów poszczepiennych. W niektórych przypadkach jednak – np. u osób z chorobami autoimmunologicznymi czy u których w przeszłości wystąpił wstrząs anafilaktyczny – szczepienie może być niewskazane. W takiej sytuacji przed jego przyjęciem należy skonsultować się z lekarzem.

DARMOWE SZCZEPIENIA PRZECIWKO GRYPIE DLA SENIORÓW

Zgodnie z polskim prawem osoby urodzone nie wcześniej niż w 1946 roku mają prawo do bezpłatnego szczepienia na grypę. Można z niego skorzystać w najbliższej placówce zdrowia. Organizowane są one także w przychodniach EMC we Wrocławiu (Przychodnia przy ul. Zatorskiej, przy ul. Pilczyckiej oraz przy ul. Łowieckiej) dla osób po 75. roku życia.

Kto jeszcze może się bezpłatnie zaszczepić?

Ministerstwo Zdrowia ustaliło, że w 2021 roku bezpłatne szczepienia przysługują także:

• osobom pracującym w sektorze ochrony zdrowia,
• farmaceutom,
• diagnostom laboratoryjnym,
• nauczycielom akademickim,
• studentom kierunków medycznych,
• pensjonariuszom zakładów opiekuńczo-leczniczych,
• pracownikom oświaty (w tym pracownikom przedszkola),
• funkcjonariuszom publicznym i żołnierzom,
• pracownikom opieki społecznej,
• rzecznikom praw pacjenta szpitala psychiatrycznego.

O szczegóły należy zapytać swojego lekarza. Natomiast wrocławskie firmy, które chcą zorganizować szczepienia dla swoich pracowników, mogą skontaktować się z przychodniami EMC – organizujemy akcje szczepień komercyjnych w przedsiębiorstwach.