Planujesz ciążę? Zrzuć zbędne kilogramy.

Nadwaga i otyłość to stany, w których stwierdza się nadmiar tkanki tłuszczowej. Najprostszym sposobem na ich rozpoznanie jest obliczenie wskaźnika BMI. Aby to zrobić, wystarczy dokonać pomiaru masy ciała i wzrostu, a następnie skorzystać z dostępnego w internecie wzoru lub kalkulatora. Nadwaga jest rozpoznawana, gdy BMI przekracza 25 jednostek. Natomiast otyłość to BMI powyżej 30 jednostek. Oba stany niosą za sobą konsekwencje zdrowotne - szczególnie w trakcie ciąży. Dlatego przygotowanie do ciąży powinno skupić się również na działaniach normalizujących masę ciała.

Przygotowanie do ciąży a otyłość

Działania mające na celu normalizację masy ciała i zmniejszenie tkanki tłuszczowej powinny rozpocząć się jeszcze przed zajściem w ciążę. Warto pamiętać, że otyłość jest jedną z przyczyn trudności z zajściem w ciążę. Mowa przede wszystkim o sytuacjach, gdy BMI przekracza 35 jednostek. Wówczas u wielu kobiet rozpoznaje się obniżenie płodności.

Z czego wynikają trudności z zajściem w ciążę przy otyłości? Nadmiernie rozbudowana tkanka tłuszczowa zaburza gospodarkę hormonalną. Często współistnieje także z insulinoopornością, zespołem policystycznych jajników, niedoczynnością tarczycy lub cukrzycą typu II. Wszystkie z nich mają wpływ na cykl menstruacyjny kobiety. Miesiączka pojawia się nieregularnie, może być też bezowulacyjna - wówczas w danym cyklu nie ma możliwości zajścia w ciążę, tym samym wydłuża się okres starań o dziecko.

Kobiety z otyłością, które jednocześnie mają zaburzony profil lipidowy (podwyższone stężenie trójglicerydów i cholesterolu) niekiedy muszą odłożyć moment zajścia w ciążę do czasu, aż nie zostanie on unormowany. W tym celu w pierwszej kolejności wdrażane jest leczenie niefarmakologiczne. Gdy jest ono nieskuteczne, konieczne jest przyjmowanie leków. Dlatego kobiety z otyłością powinny zawsze omówić wcześniej z lekarzem prowadzącym swoje plany macierzyńskie.

Czym grozi otyłość w czasie ciąży?

Otyłość w czasie ciąży wpływa niekorzystnie na zdrowie przyszłej mamy oraz na rozwój płodu. Wraz z nią wzrasta ryzyko wystąpienia:

• cukrzycy,
• stanu przedrzucawkowego,
• nadciśnienia tętniczego,
• porodu przedwczesnego,
• poronienia,
• wad rozwojowych,
• hipotrofii lub makrosomii płodu,
• przedwczesnego oddzielenia się łożyska,
• wewnątrzmacicznego obumarcia płodu.

Planując ciążę warto wziąć tego typu ryzyko pod uwagę.

Dzieci kobiet z nadwagą lub otyłością rodzą się starsze - tak dowodzą badania naukowe

Kobiety, które miały nadwagę lub były otyłe w czasie ciąży, rodzą dzieci biologicznie starsze od dzieci kobiet o prawidłowej masie ciała – informuje pismo „BMC Medicine” i naukowcy z Uniwersytetu w Hasselt w Belgii.

Co to znaczy?

Dzieci, które urodziły się biologicznie starsze, w późniejszym życiu są bardziej narażone na choroby przewlekłe i mogą żyć krócej.

Dlaczego tak się dzieje?

Przede wszystkim musimy zdać sobie sprawę, że nasz biologiczny wiek zależy m.in. od długości telomerów czyli odcinków DNA, tworzących "skuwki" na końcach chromosomów i zapewniających im stabilność. Gdy nasze komórki się dzielą, telomery się skracają, tzn. że przy każdym podziale komórkowym telomery stają się krótsze a proces ten trwa całe nasze życie. Nauka potwierdza, że krótkie telomery mają związek z różnymi chorobami przewlekłymi, m.in. miażdżycą, chorobami serca, i cukrzycą typu 2. Rodzimy się z telomerami o różnej długości.

Tim Nawrot i jego zespół naukowców z Uniwersytetu w Hasselt w Belgii sprawdzali wpływ otyłości lub nadwagi matki na długość telomerów dziecka. Przebadali ok 750 kobiet i odkryli, że prawidłowa waga kobiety ma wpływ na długość telomerów jej dziecka. W przypadku mam z nadwagą telomery dzieci były o 2,5 % krótsze niż telomery dzieci kobiet o prawidłowej masie ciała, dla matek otyłych różnica sięgała 5,5 %.

Tim Nawrot zauważa, że zwykle upływa od 5 do 10 lat, by telomery skróciły się o 5,5 %.

Naukowcy upatrują przyczyny skracania się telomerów w nadmiarze tkanki tłuszczowej: Może ona powodować stan zapalny i wytwarzać substancje chemiczne powodujące stres oksydacyjny. W rezultacie komórki ulegają uszkodzeniu, a telomery - skróceniu. Szkodliwe substancje przenikają do organizmu dziecka poprzez łożysko – czytamy w wynikach badań.

Co dalej?

Oczywiście naukowcy dopiero rozpoczęli badanie tego zjawiska i potrzebne będą długotrwałe badania obserwacyjne, jednak zalecają planującym ciążę kobietom zachowanie właściwej masy ciała. Każda jednostka BMI powyżej optymalnych 25 może skracać telomery o 0,5 %.

Czy masa ciała w ciąży wpływa na poród?

Otyłość w ciąży nie jest wskazaniem do cesarskiego cięcia. Jednak istnieje ryzyko, że ciąża zostanie rozwiązana właśnie w ten sposób ze względu na powikłania, do których prowadzi.

Jak walczyć z nadmiernymi kilogramami?

Podstawą są: dobrze zbilansowana dieta i regularna aktywność fizyczna. W razie trudności można skorzystać z porad lekarza lub dietetyka.

Dieta kobiet planujących ciążę i ciężarnych

Dieta przed ciążą i w ciąży opiera się na tych samych zasadach. Powinna dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych i odpowiednią liczbę kalorii, a także być pozbawiona:

• dań tłustych,
• produktów wysokoprzetworzonych,
• produktów z wysoką zawartością cukru i węglowodanów prostych.

Do jadłospisu można włączyć: świeże warzywa i owoce, nasiona roślin strączkowych, oleje roślinne, tłuste ryby morskie (zawierają dobre tłuszcze nienasycone), produkty mleczne, produkty wieloziarniste, orzechy, chude mięso. Posiłki należy spożywać regularnie. Nie powinny być one zbyt obfite. Warto pamiętać, że niewskazane jest głodzenie się.

Regularna aktywność fizyczna

Powinna być ona uprawiana przynajmniej 3 razy w tygodniu. Wystarczający czas to 30-60 minut.  Warto pamiętać, że należy dopasować ją do możliwości organizmu. Ponadto zbyt intensywna aktywność fizyczna nie przynosi oczekiwanych efektów. Odpowiedni sport to: jazda na rowerze stacjonarnym, marsz, pływanie, nordic walking, gimnastyka domowa.

Przyjmowanie kwasu foliowego i innych witamin

Kwas foliowy to inaczej witamina B9. Jest on potrzebny wszystkim komórkom w organizmie człowieka. Jednak niezmiernie ważny jest dla rozwijającego się płodu. Kwas foliowy zapobiega wystąpieniu wad cewy nerwowej, do których dochodzi we wczesnym okresie ciąży - w pierwszym trymestrze.

Ważna jest też suplementacja innych składników mineralnych i witamin. Przy otyłości często obecne są niedobory (np. witaminy D). Ponadto wiele z nich bierze udział w metabolizowaniu lipidów. Kobiety ciężarne powinny dostarczać składniki mineralne wraz z pożywieniem, a w razie potrzeby zażywać  też suplementy diety.

Chcesz wiedzieć więcej? Pobierz nasz Poradnik Żywienia Kobiet w Ciąży.