Neuralgia nerwu trójdzielnego – jak sobie z nimi poradzić?

Nerw trójdzielny to największy z nerwów czaszkowych. Znajduje się po obu stronach ciała. Rozpoczyna się w mózgu i prowadzi aż do żuchwy. Dzieli się na trzy gałęzie: nerw oczny, nerw szczękowy i nerw żuchwowy. Nerw trójdzielny ma charakter mieszany. Odpowiada za czucie oraz ruch w obrębie twarzy, jamy nosowej i jamy ustnej. Ponadto jest odpowiedzialny za odczuwanie smaku z przedniej części języka.

Czym jest neuralgia nerwu trójdzielnego?

Neuralgia nerwu trójdzielnego jest jego uszkodzeniem, charakteryzującym się występowaniem silnych dolegliwości bólowych. Może dotyczyć wszystkich lub tylko jednej gałęzi nerwu trójdzielnego. W klasycznej postaci występuje tylko po jednej stronie. Może się jednak zdarzyć, że objawy są obecne obustronnie.

Nerwoból nerwu trójdzielnego może być:

• samoistny,
• objawowy.

Pierwszy z nich pojawia się bez wyraźnej przyczyny. Natomiast objawowy nerwoból nerwu trójdzielnego jest efektem innych chorób.

Neuralgia jest najczęstszą chorobą nerwu trójdzielnego. Częstość jej występowania to 15 przypadków na 100 tysięcy mieszkańców. W niektórych źródłach można znaleźć informację, że choruje nawet 28 osób na 100 tysięcy mieszkańców. Nerwoból nerwu trójdzielnego częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Pierwsze objawy choroby pojawiają się w wieku 40–60 lat.

Jakie są przyczyny neuralgii nerwu trójdzielnego?

Neuralgia samoistna występuje bez jasnej przyczyny i nie udaje się jej ustalić w dostępnych badaniach. Wiadomo, że objawy mogą zostać wyzwolone przez niektóre czynniki, które podrażniają tzw. punkty spustowe. Mowa m.in. o dotyku, ucisku, powiewach wiatru, ale też o prozaicznych czynnościach – mówieniu, myciu zębów lub żuciu pokarmów.

Dolegliwości niekiedy są spowodowane tzw. konfliktem naczyniowo-nerwowym. To sytuacja, w której naczynia i nerwy są nieprawidłowo ułożone, co skutkuje ich uciskiem i drażnieniem. Niekiedy w efekcie dochodzi też do uszkodzenia osłonki mielinowej nerwu trójdzielnego.

Neuralgia objawowa może być spowodowana przez:

• guza mózgu,
• stan zapalny nerwu,
• półpasiec uszny (zespół Ramsaya-Hunta),
• mechaniczne uszkodzenie nerwu.

Zdarza się, że neuralgia nerwu trójdzielnego jest powikłaniem stanu zapalnego zęba lub ucha, który nie został poprawnie wyleczony.

Objawy neuralgii nerwu trójdzielnego

Charakterystycznym objawem neuralgii trójdzielnej jest ból. Jest on silny i pojawia się nagle. Ma charakter piekący, palący lub kłujący. Wielu pacjentów opisuje go jako najgorszy w życiu. Może trwać od kilku sekund do 2 minut. Zawsze jest on zlokalizowany w tym samym miejscu. U większości osób pojawia się tylko z jednej strony twarzy.

Objawy neuralgii mogą pojawiać się nawet kilka razy dziennie. Zdarza się, że ustępują na kilka tygodni lub miesięcy. Z czasem okresy remisji ulegają skróceniu. Zaobserwowano, że objawy najczęściej są obecne w miesiącach jesienno-zimowych.

Neuralgia nerwu trójdzielnego może nieść za sobą pewne konsekwencje. Ból jest bardzo silny i uciążliwy. Chorzy stale odczuwają lęk przed jego ponownym pojawieniem się. Dlatego u wielu z nich rozwijają się zaburzenia natury psychicznej.

Diagnostyka

Osoby, które doświadczają objawów neuralgii nerwobólu trójdzielnego, powinny zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Chory zostanie skierowany na badania neurologiczne, które obejmują m.in.:

• uciskanie punktów spustowych,
• badanie smaku,
• badanie czucia dotyku i temperatury,
• badania obrazowe (np. tomografię komputerową).

Testy diagnostyczne pozwalają potwierdzić diagnozę, a często też ustalić przyczyny bólu. Neuralgia nerwu trójdzielnego wymaga różnicowania z innymi schorzeniami, które mogą wywoływać podobne objawy. Są to m.in. stwardnienie rozsiane, zawał pnia mózgu, guz kąta mostowo-móżdżkowego, zapalenie zatok przynosowych.

Leczenie neuralgii nerwu trójdzielnego

Leczenie obejmuje kilka metod. W przypadku potwierdzenia neuralgii nerwu trójdzielnego, najlepiej udać się do poradni neurologicznej. Chorym można podawać leki. Zalicza się do nich m.in. klonazepam, kwas walproinowy, karbamazepinę. Standardowe środki przeciwbólowe nie przynoszą oczekiwanych efektów. Leczenie farmakologiczne nie zawsze przynosi oczekiwane efekty. Wówczas wdrażane są inne metody:

• akupunktura,
• radioterapia,
• nastrzykiwanie nerwu preparatami znieczulającymi,
• zabiegi inwazyjne.

Celem zabiegów inwazyjnych jest zniszczenie fragmentu nerwu trójdzielnego. Do najczęściej stosowanych metod zaliczają się:

• termokoagulacja,
• mikrodekompresja naczyniowa (odseparowanie naczyń krwionośnych od nerwów),
• mikrokompresja balonem,
• blokady gałązek nerwu.

Leczenie pozwala złagodzić dolegliwości neuralgii. U części osób dochodzi do całkowitego wyleczenia (najczęściej następuje to po zastosowaniu metod inwazyjnych).