Migrena z aurą – czym się charakteryzuje i jak sobie z nią poradzić?

Migrena jest dolegliwością, która ma różne odmiany. Wszystkie z nich charakteryzują się występowaniem bólu głowy. Różnice polegają w objawach dodatkowych. Wyróżniane są m.in. migrena oczna z zaburzeniami wzroku przed pojawieniem się dolegliwości bólowych, migrena z porażeniem mięśni okoruchowych, migrena porażenna z parestezjami i niedowładami. Szczególnym typem jest też migrena z aurą.

Migrena z aurą

Migrena jest schorzeniem, które charakteryzuje się występowaniem napadowych bólów głowy. Ataki powtarzają się, a pojedynczy może trwać nawet od 4 do 72 godzin. Dolegliwości mają różny stopień nasilenia. Niekiedy są uciążliwe na tyle, że utrudniają normalną aktywność.

Szacuje się, że na migrenę cierpi w Polsce nawet 8% populacji. Co ciekawe, zdecydowanie częściej występuje ona u kobiet. Pierwszy atak migreny zwykle występuje przed 40. rokiem życia. Jednak chorują również osoby starsze.

Migrena z aurą to rodzaj schorzenia, w którym przed napadem bólu głowy pojawiają się różnego rodzaju specyficzne objawy. Występują się one u około 15% wszystkich osób cierpiących na migrenę. Niekiedy dolegliwości te są obecne również już po pojawieniu się bólu.

Aura jest definiowana jako specyficzne ogniskowe objawy neurologiczne. Wyróżniane są:

• aura typowa (aura wzrokowa) – różnego rodzaju zaburzenia wzrokowe,
• aura nietypowa – zaburzenia neurologiczne różnego rodzaju indywidualne dla każdego pacjenta.

Aura migrenowa może pojawić się nawet kilkadziesiąt minut przed atakiem migreny. Jej objawy ustępują całkowicie – zwykle w krótkim czasie. Zdarza się również, że wystąpienie aury nie kończy się napadem bólu głowy.

Jakie są przyczyny migreny z aurą?

Dokładne przyczyny migreny z aurą nie zostały do końca poznane. Badania przeprowadzone do tej pory skłaniają ku tezie, że jest to schorzenie uwarunkowane genetycznie. W jego rozwoju bierze udział kilka genów. Nie zostały one jednak wytypowane. Wiadomo także, że jest to pierwotny ból głowy – czyli taki, który nie jest spowodowany żadną inną chorobą.

Migrena jest skutkiem nadwrażliwych reakcji naczynioruchowych. Naczynia krwionośne są aktywowane przez zmiany w układzie nerwowym – a dokładniej nerwie trójdzielnym, jego jądrach w pniu mózgu i ośrodkach w korze mózgu. Zaobserwowano, że w czasie migreny z aurą dochodzi do zwolnienia procesów metabolicznych w okolicy potylicznej mózgu. Prowadzi to do niedoboru jonów magnezu oraz zwiększenia ilości jonów wapnia i glutaminianu w komórkach nerwowych. W trakcie aury zmienia się też przepływ mózgowy. Zmniejsza się on obustronnie z okolicy kory mózgowej na płat potyliczny i ciemieniowy, a następnie zwiększa.

Zaobserwowano rodzinne występowanie migreny. Pozwala to twierdzić, że istnieją predyspozycje genetyczne do rozwoju tego schorzenia. Jednak trzeba pamiętać, że jest również szereg czynników wyzwalających, a poszczególne geny zwiększają na nie wrażliwość.

Jakie są objawy migreny z aurą?

Migrena z aurą rozpoczyna się objawami neurologicznymi. Trwają one do kilkunastu minut. Mogą mieć różny charakter i stopień nasilenia. Warto przy tym zaznaczyć, że nie muszą się one pojawiać przy każdym ataku migreny. Nieco inne są objawy migreny z aurą typową i nietypową.

Aura migrenowa

Objawy aury typowej to:

• błyski światła,
• migoczące linie o zygzakowatych kształtach,
• mroczki,
• migocące linie,
• jasne plamy,
• zaburzenia widzenia,
• niedowidzenie połowicze,
• krótkotrwała utrata wzroku,
• nieprawidłowe widzenie przedmiotów (np. ich zmniejszenie).

Mogą występować tylko pojedyncze z powyższych objawów lub kilka z nich jednocześnie. Najczęściej pojawiają się po stronie przeciwnej do bólu. Są one całkowicie odwracalne.

Natomiast objawy aury nietypowej to różnego rodzaju zaburzenia neurologiczne. Mogą to być:

• zaburzenia mowy,
• zawroty głowy,
• zaburzenia równowagi,
• szumy w uszach,
• pogorszenie lub chwilowa utrata słuchu,
• mrowienie lub drętwienie twarzy i kończyn górnych,
• niezdarność ruchowa,
• problemy z mówieniem,
• niedowład,
• majaczenie,
• stany zmienionej świadomości.

Wszystkie z wymienionych objawów mają charakter przejściowy i nie pozostawiają po sobie żadnych trwałych skutków.

Ból głowy

Po kilkunastu minutach od wystąpienia aury pojawia się ból głowy. Zwykle jest on umiejscowiony po jednej stronie. Jego najczęstszą lokalizacją jest okolica czołowa i skroniowa. Może też obejmować całą głowę (zwłaszcza w szczycie napadu). Ma charakter pulsujący. Migrenowe bóle głowy u części osób występują wraz z innymi objawami. Mogą to być m.in.:

• światłowstręt,
• nadwrażliwość na dźwięki i zapachy,
• nudności i wymioty,
• osłabienie,
• nadpobudliwość,
• brak apetytu,
• zaburzenia koncentracji,
• pogorszenie nastroju.

Objawy migreny z aurą mogą różnić się u poszczególnych chorych.

Ataki migreny

Napad migreny z aurą rozwija się w krótkim czasie. Jego największe nasilenie obserwuje się w pierwszych dwóch godzinach. Może trwać nawet do 72 godzin. W większości przypadków ataki występują epizodycznie – najczęściej są obecne przez mniej niż 15 dni w miesiącu. Warto pamiętać, że poza napadami migreny może występować zwykły ból głowy, który nie ma związku z tym schorzeniem.

Migrena może też przyjąć postać przewlekłą. Wówczas ból głowy występuje więcej niż 15 dni w miesiącu. Jest to powikłanie migreny epizodycznej.

Istnieją różne czynniki wywołujące atak migreny. Są to m.in.:

• niektóre leki,
• niektóre pokarmy (zwłaszcza tłuste, zawierające glutaminian sodu, czekolada, przyprawy),
• głodówka,
• alkohol,
• wysiłek fizyczny i zmęczenie,
• zbyt długi sen,
• niedobór snu,
• gwałtowne zmiany pogody,
• stres,
• ustąpienie napięcia emocjonalnego,
• zmiany hormonalne (np. w czasie menstruacji).

Nie każdy z tych czynników działa na wszystkie osoby cierpiące na migrenę z aurą.

W sytuacji, w której masz częste objawy migreny z aurą i utrudnia ci to codziennie funkcjonowanie, powinieneś zgłosić się do lekarza. Na początku możesz skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który potwierdzi diagnozę oraz może zalecić podstawowe badania. Jeżeli dolegliwości są szczególnie uciążliwe, warto udać się do poradni neurologicznej.

Jak rozpoznać migrenę z aurą?

Do rozpoznania migreny wystarczy wywiad chorobowy. Lekarz stawia diagnozę, jeżeli pacjent zgłasza występowanie bólów głowy o charakterze migrenowym. Niekiedy może zlecić wykonanie dodatkowych badań, aby wykluczyć inne przyczyny dolegliwości. Badania diagnostyczne to np. tomografia komputerowa, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, elektroencefalografia (EEG).

Leczenie migreny z aurą

Leczenie migreny z aurą dzieli się na:

• doraźne,
• profilaktyczne.

Leczenie doraźne stosuje się w momencie wystąpienia ataku migreny. Jego celem jest złagodzenie dolegliwości bólowych. Choremu zalecane jest przyjmowanie leków przeciwbólowych. Mogą to być zarówno niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), jak i paracetamol. Wskazane jest, aby przyjąć je niezwłocznie po wystąpieniu objawów migreny. Doraźnie można zastosować również środki, które łagodzą dolegliwości dodatkowe. Chorym podawane są m.in. środki przeciwwymiotne (np. metoklopramid).

W profilaktycznym leczeniu migreny chodzi o zmniejszenie liczby napadów. Stosowane w tym celu leki nie łagodzą bólu i innych objawów. Dlatego przy wystąpieniu ataku migrenowego nadal należy przyjąć środek przeciwbólowy.

W leczeniu migreny z aurą stosuje się m.in.:

• leki przeciwdepresyjne,
• leki przeciwpadaczkowe,
• leki kardiologiczne.

Środki te trzeba stosować systematycznie. Często efekt terapeutyczny pojawia się dopiero po kilku miesiącach.

Leczenie niefarmalogiczne

Jako wsparcie leczenia migreny z aurą można zastosować metody niefarmakologiczne. Przyczyniają się one do poprawy samopoczucia i zmniejszają nasilenie dolegliwości. Ważny jest odpoczynek. Należy położyć się w pomieszczeniu, w którym nie ma zbędnych źródeł światła i hałasu oraz ograniczone są inne bodźce. Trzeba również zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu. W tym celu można pić wodę lub napary ziołowe (z rumianku, złocienia maruny, dziurawca, waleriany). W niektórych przypadkach pomagają też: okład na skronie, techniki relaksacyjne, ciepła kąpiel.

Czy migrena z aurą jest groźną chorobą?

Migrena z aurą nie jest chorobą, która zagraża życiu. Jednak jej objawy są uciążliwe i przyczyniają się do pogorszenia jakości życia. Zaburzają też funkcjonowanie w społeczeństwie. Można skutecznie leczyć migrenę, dzięki czemu zmniejsza się częstotliwość występowania napadów bólowych.