Czym zajmuje się urolog i jak wygląda wizyta u tego specjalisty?

Wśród wielu osób panuje błędne przekonanie, że lekarz urolog jest specjalistą, który zajmuje się wyłącznie diagnozowaniem i leczeniem mężczyzn. Owszem, często tak się dzieje ze względu na specyfikę układu moczowego i układu płciowego, które mają ze sobą wiele wspólnych elementów – zwłaszcza u panów. Tymczasem nie powinno nikogo dziwić, gdy pod gabinetem na wizytę w poradni urologicznej czekają również panie. Urolog zajmuje się zarówno układem moczowym mężczyzn, jak i układem moczowym kobiet.

Urologia i urologia onkologiczna

Układ moczowy pełni bardzo ważną funkcję w organizmie człowieka. Jego zadaniem jest usuwanie zbędnych substancji i szkodliwych produktów przemiany materii wraz z moczem. Składają się na niego:

• nerki,
• moczowody,
• pęcherz moczowy,
• cewka moczowa,
• naczynia nerkowe.

Ze względu na wspólne elementy z układem płciowym, bywa nazywany układem moczowo-płciowym.

Urologia to dziedzina medycyny, której głównym obszarem zainteresowań jest budowa, funkcjonowanie, a także wady i schorzenia układu moczowo-płciowego mężczyzn i kobiet; jest to również gałąź chirurgii. Stąd też bywa nazywana chirurgią układu moczowego – mimo że w obszarze jej działań leży również diagnostyka, leczenie i profilaktyka chorób niechirurgicznych. Lekarz, który ukończył specjalizację urologiczną, to urolog.

Jedną z odmian tej dziedziny jest urologia onkologiczna. Ze względu na swoją specyfikę ma ona wymiar wielodyscyplinarny. Jest ściśle związana z onkologią medyczną, radiologią i patomorfologią. W obszarze jej zainteresowań znajdują się łagodne i złośliwe nowotwory układu moczowego kobiet i mężczyzn (niekiedy również układu płciowego ze względu na umiejscowienie narządów płciowych).

Urolog – co leczy lekarz z tą specjalizacją?

Urolog ma uprawnienia do tego, aby zajmować się:

• planowaniem i przeprowadzaniem diagnostyki pozwalającej ustalić przyczyny dolegliwości urologicznych,
• leczeniem zachowawczym schorzeń urologicznych,
• leczeniem chirurgicznym schorzeń urologicznych,
• rozpoznawaniem i leczeniem schorzeń z dziedziny urologii onkologicznej,
• rozpoznawaniem i leczeniem powikłań obejmujących układ moczowy,
• prowadzeniem profilaktyki zdrowotnej zapobiegania schorzeniom urologicznym,
• prowadzeniem działań z zakresu promocji zdrowia.

Urolog przeprowadza diagnostykę, leczenie i profilaktykę schorzeń, takich jak:

• zakażenia układu moczowego,
• stany zapalne żeńskich i męskich narządów płciowych i moczowych,
• stany przedrakowe w obrębie układu moczowego,
• nowotwory łagodne i złośliwe (np. nowotwór jąder, nowotwór gruczołu krokowego, nowotwór pęcherza moczowego, nowotwór nerek),
• kamica moczowa,
• zaburzenia czynności dróg moczowych,
• urazy mechaniczne układu moczowo-płciowego,
• nietrzymanie moczu,
• wady anatomiczne układu moczowego,
• torbiele nerek.

Ponadto urolog zajmuje się leczeniem chorób układu-moczowo płciowego u mężczyzn, takich jak:

• załupek – związany z wadliwą budową napletka,
• stulejka – zwężenie ujścia napletka,
• wnętrostwo – niezstąpienie jąder do worka mosznowego,
• wodniak jądra – gromadzenie się płynu surowiczego w strukturach jądra,
• przerost prostaty – rozrost lub przerost komórek gruczołowych gruczołu krokowego (prostaty).

Jakie są wskazania do wizyty u urologa?

Konsultacja u urologa jest wskazana w przypadku pojawienia się następujących objawów:

• krwiomocz (występowanie krwi w moczu),
• ropa w moczu,
• problemy z oddawaniem moczu,
• częstomocz (częste oddawanie moczu),
• bezmocz (brak moczu),
• zwiększenie ilości oddawanego moczu,
• bolesne parcie na pęcherz,
• ból w podbrzuszu lub okolicach narządów moczowo-płciowych,
• ból w trakcie oddawania moczu,
• ból w dolnej części pleców,
• pieczenie cewki moczowej przy oddawaniu moczu,
• brak możliwości powstrzymania się od oddania moczu,
• obrzęk kończyn dolnych,
• zaburzenia erekcji,
• zmiany w wyglądzie narządów płciowych,
• świąd, pieczenie, zaczerwienienie lub obrzęk okolic intymnych.

Na konsultację urologiczną powinny udać się również te osoby, które otrzymały nieprawidłowy wynik badania ogólnego moczu. Skierowanie jest wystawiane przez lekarza rodzinnego. Można także zdecydować się na prywatną (płatną) wizytę.

Badania diagnostyczne w urologii

Badania diagnostyczne, które może wykonać urolog to:

• badanie ultrasonograficzne (USG),
• badanie per rectum (ocena gruczołu krokowego palcem przez odbytnicę),
• badanie palpacyjne,
• oglądanie zewnętrznych narządów płciowych,
• badanie urodynamiczne (ocena działania dolnych dróg moczowych),
• urografia (ocena wydalania przez nerki środka kontrastowego),
• cystoskopia (wprowadzenie wziernika do pęcherza moczowego).

Część z nich przeprowadzana jest w gabinecie urologicznym podczas standardowej wizyty.

Jak wygląda wizyta u urologa?

Wizyta u urologa rozpoczyna się od wywiadu chorobowego. Lekarz zadaje pytania dotyczące:

• ogólnego stanu zdrowia,
• przyjmowanych leków na stałe,
• odczuwanych dolegliwości,
• czasu trwania objawów,
• stopnia nasilenia objawów,
• zastosowanych metod, które przynoszą ulgę.

Następnym krokiem jest badanie urologiczne. Lekarz ogląda i dotyka miejsc, które są objęte procesem chorobowym. Następnie przeprowadza USG. Jeżeli to konieczne, może wykonać inne badania lub wydać skierowanie na dodatkowe testy (np. badanie krwi i moczu). Odwiedzając gabinet urologa warto zdecydować się na specjalistę i placówkę z doświadczeniem w nowoczesnej diagnostyce i leczeniu, np. Polskie Centrum Urologii Zaawansowanej w Piasecznie, czy też Oddział Urologii  w Szpitalu Zdrowie w Kwidzynie.