Czym jest i ile trwa połóg?

Z artykułu dowiesz się:

• czym jest połóg i jaki okres czasu obejmuje?
• czy połóg jest tylko po porodzie naturalnym czy także po cięciu cesarskim?
• jakie objawy mogą towarzyszyć kobiecie przez czas trwania połogu?
• kiedy dolegliwości połogowe powinny skłonić do konsultacji z lekarzem ginekologiem?
• czy w czasie połogu można współżyć?

Co to jest połóg – kiedy się zaczyna i jak długo trwa?

Połogiem nazywamy okres bezpośrednio następujący po urodzeniu dziecka. To czas, gdy organizm kobiety wraca do stanu sprzed porodu. Zgodnie z określonymi ramami trwa ok. 6-8 tygodni, jednak tempo regeneracji danej pacjentki może różnić się w zależności od indywidualnych cech organizmu, przebiegu ciąży oraz samego porodu.

W pierwszych tygodniach po porodzie macica stopniowo obkurcza się do swoich pierwotnych rozmiarów, a hormony stabilizują po intensywnych zmianach zachodzących w czasie ciąży. Goją się także rany porodowe – np. po nacięciu krocza czy cesarskim cięciu.

Warto jednak wiedzieć, że połóg to nie tylko okres regeneracji fizycznej, ale także czas intensywnych zmian emocjonalnych. Kobieta stopniowo przyzwyczaja się do nowej roli matki i musi mierzyć się z wyzwaniami związanymi z opieką nad noworodkiem. Z tego względu bardzo ważne jest, aby w tym czasie świeżo upieczona mama miała zapewnione wsparcie oraz możliwość odpoczynku. To ułatwia prawidłowe obkurczanie macicy i sprzyja całemu procesowi regeneracji.

Wyróżnia się trzy etapy tego wyjątkowego okresu:

• połóg bezpośredni – obejmuje pierwszą dobę po porodzie,
• połóg wczesny – pierwszy tydzień po porodzie,
• połóg późny – może trwać do 8. tygodni po porodzie.

Połóg – czy po cesarskim cięciu też występuje?

Choć wielu osobom wydaje się inaczej, połóg występuje również po cesarskim cięciu. Mimo iż sam poród odbył się w sposób chirurgiczny, zmiany w organizmie kobiety zachodziły przez całą ciążę, dlatego nadal potrzebuje on regeneracji.

Po cesarce kobieta również doświadcza zmian hormonalnych, ma na ciele rany, które wymagają wygojenia oraz potrzebuje dojść do siebie po 9. miesiącach noszenia dziecka. Różnica polega na tym, że po cesarskim cięciu kobietę czeka także rekonwalescencja po operacji (nacięciu skóry i tkanek w obrębie brzucha). W okresie połogu po CC młoda mama może odczuwać większy dyskomfort związany z bólem pooperacyjnym i koniecznością unikania nadmiernego wysiłku fizycznego, szczególnie w pierwszych tygodniach po porodzie.

Proces gojenia się blizny oraz regeneracji organizmu może w tym przypadku wymagać nieco więcej czasu. Podobnie jak po porodzie naturalnym, w tym czasie ważne jest odpowiednie wsparcie, odpoczynek oraz regularne konsultacje z lekarzem prowadzącym ciążę.

Jakie objawy występują u kobiety przez okres połogu?

Proces regeneracji po ciąży i porodzie objawia się poprzez różnego rodzaju dolegliwości. Jednym z podstawowych objawów są odchody poporodowe, tzw. lochia, które wynikają z oczyszczania i gojenia się macicy po porodzie. Wydzielina może przypominać krwawienie menstruacyjne z nieco większymi skrzepami. Zmienia ona kolor i intensywność przez pierwsze tygodnie – początkowo jest obfita i czerwona, a później stopniowo staje się bardziej brązowa, aż zupełnie zanika.

Innym objawem są bóle brzucha, czyli po prostu skurcze macicy, które pomagają jej wrócić do pierwotnego rozmiaru. Mogą nasilać się w czasie karmienia piersią, kiedy wydzielana jest oksytocyna. To właśnie za jej sprawą macica szybciej się oczyszcza, dlatego często mówi się, że karmienie piersią przyspiesza powrót do formy sprzed ciąży.

Wiele kobiet w połogu doświadcza również wahań nastroju, związanych ze zmianami hormonalnymi i stresem. Może pojawić się też zmęczenie wynikające z niedoboru snu i braku codziennej rutyny w początkowym okresie.

W przypadku cesarskiego cięcia, dodatkowym objawem bywa ból w okolicy rany pooperacyjnej, który stopniowo ustępuje w miarę jej gojenia.

Wszystkie te objawy to naturalny element procesu regeneracji, jednak jeśli są zbyt intensywne lub z czasem przybierają na sile, warto skontaktować się z lekarzem.

Niepokojące objawy w czasie połogu – kiedy zgłosić się do lekarza?

Objawy, które powinny skłonić Cię do wizyty w poradni ginekologicznej lub szpitalu to:

• przedwczesne ustąpienie krwawienia (może być wynikiem zbyt szybkiego zamknięcia się szyjki macicy),
• nagłe zwiększenie intensywności krwawienia,
• silne krwawienie powyżej 14 dni,
• wypływanie bardzo dużych skrzepów (często świadczy o pozostałości części łożyska w macicy),
• nieprzyjemny zapach odchodów poporodowych,
• gorączka,
• ogólne osłabienie i złe samopoczucie.

Tego rodzaju symptomy mogą wskazywać na rozwój infekcji, dlatego nie wolno ich lekceważyć. Należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę lub zgłosić się do szpitala.

Okres połogu a współżycie seksualne

W czasie połogu, ciało świeżo upieczonej mamy powinno mieć jak najlepsze warunki do regeneracji, dlatego zaleca się, aby współżycie seksualne odłożyć na kilka tygodni. Zwykle lekarze sugerują odczekać przynajmniej 6 tygodni po porodzie. To czas niezbędny do pełnego wygojenia tkanek, w tym szyjki macicy oraz krocza, zwłaszcza jeśli konieczne było nacięcie lub założenie szwów.

W tym okresie kobieta doświadcza różnych dolegliwości, takich jak bóle brzucha, zmęczenie czy wahania hormonalne, które mogą wpływać na libido. Warto też wiedzieć, że w wyniku obniżonego poziomu estrogenów może jej dokuczać suchość pochwy, co często powoduje dyskomfort podczas stosunku.

Pamiętaj, że decyzja o powrocie do współżycia seksualnego musi być wspólna – na kobietę nie wolno nakładać presji ani naciskać w tej kwestii. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub obaw warto porozmawiać z lekarzem, który oceni stan zdrowia po porodzie i udzieli wskazówek dotyczących bezpiecznego współżycia.

Podsumowanie

W czasie ciąży dochodzi do wielu zmian w organizmie kobiety, dlatego regeneracja jest niezbędna. Połóg to okres, w którym młodej mamie należy udzielić wsparcia, umożliwić odpoczynek oraz zapewnić pomoc psychologiczną, jeśli taka jest potrzebna. Jeżeli chcesz przygotować się na ten wyjątkowy czas w swoim życiu, porozmawiaj o połogu z lekarzem prowadzącym ciążę lub położną.

Bibliografia:

A. Ciaćma, T. Langie, K. Zając i in., Nadmierne krwawienie w połogu – przypadek hemofilii nabytej, „Borgis – Anestezjologia Intensywna Terapia” 2002, nr 4, s. 269-270.
G. Gebuza, M. Kaźmierczak, M. Gierszewska i in., Problemy kobiet w połogu i ich przyczyny, „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia” 2010, vol. 3, nr 4, s. 290- 295.
D. Dudziak, Aktywność fizyczna po urodzeniu dziecka, https://ncez.pzh.gov.pl/aktywnosc-fizyczna/aktywnosc-fizyczna-po-urodzeniu-dziecka/ (dostęp: 03.12.2024 r.).
E. Ślizień-Kuczapska, S. Czarnowicz, M. Rabijewski i in., Wizyta lekarska w połogu, metody planowania rodziny i seksualność po porodzie – jakiego typu poradnictwa oczekują kobiety?, „Seksuologia Polska” 2020, t. 18.