Biopsja fuzyjna prostaty – co powinieneś o niej wiedzieć?

Gruczoł krokowy jest narządem należącym do męskiego układu moczowo-płciowego. Zbudowany jest z tkanki mięśniowo-gruczołowej. Jego główną funkcją jest produkcja cieczy, która stanowi nośnik dla plemników. Mięśnie gładkie, które otaczają prostatę kurczą się podczas ejakulacji, co umożliwia wydalenie wydzieliny. W obrębie gruczołu krokowego mogą występować różnego rodzaju nieprawidłowości. Często dochodzi do jego rozrostu. Zdarza się też zapalenie prostaty (ostre lub przewlekłe), a także proces nowotworowy. Do rozpoznania patologii konieczne są badania diagnostyczne – w tym biopsja, czyli pobranie wycinków ze zmienionych chorobowo tkanek i poddanie ich szczegółowej analizie. Tego typu diagnostyka może być przeprowadzona różnymi metodami. Jednak szczególnie rekomendowana jest biopsja fuzyjna prostaty.

Czym jest biopsja fuzyjna prostaty?

Jest to jedno z najnowocześniejszych badań diagnostycznych wykorzystywanych w urologii. Stosuje się ją głównie przy podejrzeniu raka prostaty. W trakcie biopsji fuzyjnej pobierane są wycinki zmienionych chorobowo tkanek. Następnie są one poddawane szczegółowej ocenie patomorfologicznej. Tym samym możliwe jest postawienie trafnej diagnozy.

Biopsja fuzyjna prostaty wyróżnia się tym, że jest przeprowadzana pod kontrolą badania ultrasonograficznego (USG) i rezonansu magnetycznego (MRI). Pozwala to na uzyskanie synergicznego połączenia, czyli fuzji obrazów, a tym samym dokładne uwidocznienie tkanek. Dzięki temu w czasie biopsji prostaty lekarz może precyzyjnie pobrać wycinki – również z bardzo małych ognisk nowotworowych.

Biopsja fuzyjna prostaty jest wykonywana przezkroczowo. Oznacza to, że w celu pobrania wycinków tkanek nakłuwane jest krocze pacjenta. Ma to szereg korzyści. Dostęp tego typu pozwala na uzyskanie większej ilości materiału do badań – w tym z trudno dostępnych miejsc. Zostaje także zminimalizowane ryzyko powikłań.

Biopsja prostaty pod kontrolą USG i MRI przeprowadzana jest w kilku ośrodkach w Polsce. Na diagnostykę pacjenci mogą zgłosić się do naszych placówek w Piasecznie, Kwidzynie i Wrocławiu.

Jak przebiega biopsja fuzyjna prostaty?

Badanie prostaty składa się z kilku etapów. W pierwszej kolejności wykonywany jest wieloparametryczny rezonans magnetyczny. Pozwala to na uzyskanie bardzo dokładnych obrazów gruczołu krokowego. Na ich podstawie lekarz radiolog określa dokładną lokalizację nieprawidłowych tkanek. Opisuje także wygląd narządu i wyznacza jego granice.

Następnie przeprowadzane jest przezodbytnicze badanie USG gruczołu krokowego. Uzyskany w ten sposób obraz jest łączony z obrazem uzyskanym w badaniu rezonansu magnetycznego.

Kolejnym krokiem jest wprowadzenie igły biopsyjnej do gruczołu krokowego w celu pobrania tkanek do badań. Odbywa się to przy ciągłej kontroli USG oraz rekonstrukcji obrazu uzyskanego z połączenia (fuzji) wyników uzyskanych w MRI i USG.

W czasie biopsji lekarz pobiera 10–12 odcinków z różnych miejsc gruczołu krokowego. Są one wcześniej wyznaczone przez lekarza urologa na podstawie obrazu uzyskanego z połączenia MRI i USG.

Biopsja fuzyjna prostaty jest przeprowadzana w znieczuleniu (miejscowym lub dożylnym). Dzięki temu pacjent nie odczuwa dyskomfortu. Samo badanie trwa około 20 minut. Pacjent pozostaje w placówce medycznej przez około 2 godziny. Nie jest wymagana hospitalizacja.

Biopsja fuzyjna prostaty a biopsja przezodbytnicza

Przezodbytnicza biopsja prostaty (TRUS) jest wykonywana wyłącznie pod kontrolą USG. Materiał do badań pobierany jest igłą wprowadzoną przez odbyt. Metoda ta jest często określana mianem ślepej biopsji. Wycinki pobierane są z tych okolic gruczołu krokowego, które były nieprawidłowe w badaniu per rectum. Wiąże się to z mniejszą precyzją, większą liczbą nakłuć oraz ryzykiem, że w badaniu nie zostaną uwzględnione wszystkie tkanki zmienione chorobowo.

Przy przezodbytniczej biopsji prostaty istnieje także wyższe ryzyko powikłań. Zalicza się do nich: przebicie pęcherza moczowego, krwiaka, gorączkę, przebicie cewki moczowej, zatrzymanie moczu, krwawienie z odbytu, przetokę. Jednym z powikłań może być także ostre zapalenie gruczołu krokowego. Jest ono związane z przedostaniem się do tkanek prostaty bakterii, które naturalnie bytują w jelicie grubym.

Warto zaznaczyć, że w 2019 roku Europejskie Towarzystwo Urologiczne wydało rekomendacje, aby każdą biopsję prostaty poprzedzić badaniem rezonansu magnetycznego. Dotyczy to zarówno biopsji wykonywanych po raz pierwszy, jak i kolejnych.

Biopsja fuzyjna gruczołu krokowego – korzyści

Biopsja fuzyjna prostaty wiąże się z szeregiem korzyści dla pacjenta. Do jej zalet zalicza się:

• wysoką precyzję i dokładność w zlokalizowaniu tkanek objętych procesem chorobowym,
• możliwość pobrania wycinków istotnych diagnostycznie,
• niskie ryzyko zapalenia prostaty i innych powikłań,
• komfort i brak bólu,
• wiarygodny wynik badania prostaty.

Biopsja fuzyjna ma również wpływ na przebieg terapii. Dzięki niej możliwe jest indywidualne podejście do pacjenta, czyli zaplanowanie leczenia adekwatnego do danego przypadku.

Wskazania do biopsji fuzyjnej prostaty

Biopsja fuzyjna prostaty jest wykonywana przy następujących wskazaniach:

• podejrzenie raka prostaty,
• podwyższone stężenie PSA,
• przewlekłe zapalenie prostaty,
• nieprawidłowości w badaniu per rectum,
• stwierdzenie nieprawidłowych komórek w poprzedniej biopsji,
• prawidłowy wynik poprzedniej biopsji, ale utrzymujące się wysokie stężenie PSA.

Do lekarza urologa powinien zgłosić się każdy mężczyzna, u którego występują objawy choroby prostaty. Zalicza się do nich m.in. problemy z oddawaniem moczu, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza, bolesne oddawanie moczu, częste oddawanie moczu, zatrzymanie moczu, wyciek moczu. Warto zdawać sobie sprawę, że w taki sam sposób może objawiać się nie tylko łagodny rozrost stercza, ale także rak prostaty, który stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia.

Przeciwwskazania do biopsji fuzyjnej prostaty

Wykonanie biopsji prostaty nie jest możliwe u wszystkich mężczyzn. Do przeciwwskazań zalicza się:

• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• zapalenie prostaty przebiegające z gorączką.

Przed biopsją fuzyjną prostaty każda osoba powinna odbyć konsultację z lekarzem urologiem.

Jak przygotować się do biopsji fuzyjnej prostaty?

Aby biopsja prostaty przebiegła bez zakłóceń, pacjent powinien się odpowiednio przygotować do badania. Zaleca się:

• spożycie ostatniego posiłku na 6 godzin przed badaniem,
• picie dużej ilości płynów (minimum 2,5 litra na dzień),
• przyjęcie leków stosowanych na stałe poza lekami wpływającymi na krzepliwość krwi (ich odstawienie powinno nastąpić w porozumieniu z lekarzem prowadzącym),
• wypróżnienie się,
• ogolenie okolicy krocza,
• zadbanie o higienę intymną,
• przyjęcie leku o działaniu bakteriobójczym (cyprofloksacyna) na 2 godziny przed badaniem.

Do placówki medycznej pacjent powinien zgłosić się z aktualnymi wynikami badań laboratoryjnych krwi – INR i APTT.

Po biopsji fuzyjnej przez około 2 tygodnie zaleca się unikanie intensywnego wysiłku fizycznego, jazdy na rowerze i gorących kąpieli. Może pojawić się niewielka domieszka krwi w moczu. Wszystkie niepokojące objawy (zwłaszcza wzrost temperatury ciała) należy skonsultować z lekarzem.