Balon wewnątrzżołądkowy - bezpieczny sposób na otyłość
Jest to alternatywna metoda do klasycznej operacji bariatrycznej. Zabieg polega na wprowadzeniu do żołądka specjalnego balonu, który napełnia się płynem i/lub powietrzem, co zmniejsza maksymalną objętość żołądka. Balon umieszcza się w żołądku za pomocą gastroskopu. Balon napełnia się zazwyczaj do objętości około 700 ml. Pełny balon jest zbyt duży, aby przemieścić się poza żołądek i bezpiecznie ogranicza jego objętość.
Po zabiegu pacjent znacznie wcześniej osiąga uczucie sytości podczas posiłku. Posiłki powinny mieć małą objętości (ok. 50-100 ml), powinny być spożywane często (6-7 razy dziennie) oraz być dobrze zbilansowane, aby uniknąć wystąpienia niedoborów pokarmowych. Leczeniu nadwagi i otyłości zawsze musi towarzyszyć forma aktywności fizycznej.
Balon pozostaje w żołądku przez określony czas (zwykle przez około 6 miesięcy). Jest to czas, w którym pacjent musi wyrobić w sobie nowy “styl życia” w skład którego wchodzi:
- regularność posiłków
- odpowiednia kaloryczność posiłków
- mała objętość posiłków
- aktywność fizyczna
DLA KOGO BALON ŻOŁĄDKOWY?
Zabieg nie jest “złotą pigułką” leczącą otyłość. Nie zwalnia pacjenta ze stosowania diety oraz aktywności fizycznej. Zabieg ten ma wspomagać odchudzanie. Skierowany jest do osób, u których jest brak efektów metod zachowawczych, a którzy nie akceptują metod chirurgii bariatrycznej. Ponadto metoda ta jest wykorzystywana u bardzo otyłych osób (BMI >60), przygotowujących się do chirurgicznego zabiegu bariatrycznego.
Wskazania do założenia balonu żołądkowego nie są tak ścisłe jak w przypadku innych operacji bariatrycznych (BMI nie musi przekraczać 40) oraz jest to, w odróżnieniu od metod chirurgicznego leczenia otyłości, zabieg odwracalny. Należy się liczyć ze słabszym efektem odchudzającym. Ponadto zdarza się, że po usunięciu balonu z żołądka chorzy wracają do swoich wcześniejszych nawyków żywieniowych.
PRZECIWSKAZANIA DO ZAŁOŻENIA BALONU ŻOŁĄDKOWEGO
- wcześniejsze operacje gastryczne
- patologie przewodu pokarmowego (przepuklina rozworu przełykowego >5 cm, choroba wrzodowa żołądka, zapalenie przełyku III i IV stopnia, choroba Leśniowskiego-Crohna, żylaki przełyku itp.
- choroby nowotworowe
- poważne zaburzenia umysłowe i poznawcze
- bulimia, anoreksja i inne zaburzenia odżywiania
- alkoholizm, narkomania
- leczenie lekami hamującymi agregacje płytek lub innymi lekami przeciwzakrzepowymi oraz niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi stosowanymi bez osłony
- brak akceptacji pacjenta do stosowania się do zaleceń
- ciąża, okres karmienia, starania by zajść w ciążę
- poważne choroby wątroby
Niektóre przeciwwskazania mogą mieć charakter przejściowy.
CZEGO SPODZIEWAĆ SIĘ PO ZABIEGU?
Sama procedura trwa zwykle 20—30 minut, jednak pacjent musi spędzić w szpitalu przynajmniej jedną dobę, pozostając pod obserwacją. Efekty obecności balonu w żołądku pacjent odczuwa już podczas pierwszych posiłków, szybciej osiągając uczucie sytości. W pierwszych dobach po zabiegu (1-7 doby) mogą występować nudności i wymioty, ale ich charakter jest najczęściej przejściowy.
Po tym okresie dozwolone jest spożywanie posiłków każdego rodzaju o zmniejszonej kaloryczności, jednak w mniejszych ilościach. Zakazane są napoje gazowane oraz leki w formie tabletek musujących. Należy znacznie ograniczyć przyjmowanie zup oraz pokarmów półpłynnych i papkowatych. Po spożyciu zbyt obfitego posiłku chory może odczuwać nudności, a nawet może on być przyczyną wymiotów.
Średnia utrata nadmiaru masy ciała zależy w dużej mierze od spożywanych pokarmów i w przypadku przestrzegania diety wynosi około 32%, co jest wynikiem zdecydowanie niższym w porównaniu z metodami chirurgicznego leczenia otyłości (50-70% nadmiaru masy ciała).
Po usunięciu balonu objętość żołądka wraca do tej sprzed zabiegu, co może przyczynić się do wzrostu masy ciała. Zwolennicy tej metody uważają jednak, że wpływa ona korzystnie na nawyki żywieniowe, także po usunięciu balonu, ponieważ u pacjentów pozostaje przyzwyczajenie do spożywania mniejszych posiłków, co może powodować stabilizację masy ciała lub nawet niewielki jej spadek.
MOŻLIWE POWIKŁANIA ZABIEGU ZAŁOŻENIA BALONU
Powikłania związane z zastosowaniem tej metody występują niezwykle rzadko. Jednak są możliwe. Należą do nich:
- związane z endoskopią – uszkodzenie przełyku, żołądka, krwawienie do światła przewodu pokarmowego, uszkodzenie gardła.
- mechaniczne, związane z obecnością balonu w żołądku – owrzodzenia żołądka, perforacja żołądka, niedrożność przewodu pokarmowego – powikłania takie często wymagają klasycznej interwencji chirurgicznej.
- funkcyjne – w pierwszych dobach po zabiegu mogą występować nudności i wymioty (objawy te najczęściej ustępują po 2-7 dobach), refluks żołądkowo-przełykowy – objawy te wówczas łagodzą leki antysekrecyjne oraz przeciwwymiotne. W sytuacji braku poprawy – balon trzeba usunąć.
- metaboliczne – niekontrolowane wymioty mogą doprowadzić do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych, miedzy innymi hipokaliemii, która może prowadzić do zaburzeń rytmu serca a w konsekwencji stanowić zagrożenie życia.
- niepowodzenie terapii – terapia będzie nieskuteczna w sytuacji niestosowania się pacjenta do zaleceń dietetycznych i braku aktywności fizycznej. Ponadto, po usunięciu balonu występuje ryzyko powrotu do wagi wyjściowej.
BALON A AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Kategoryczny zakaz nurkowania i latania samolotem, którego wnętrze podlega zmianom ciśnień (jeżeli balon wypełniony jest powietrzem).
Poza tym brak przeciwwskazań dotyczących aktywności fizycznej, chyba że wynikają one z innych dodatkowych chorób. Aktywność fizyczna jest integralną częścią leczenia nadwagi i otyłości.
lek. med. Maciej Plesiak
specjalista chirurgii ogólnej
Szpital Regionalne Centrum Zdrowia w Lubinie