Całodobowa, instytucjonalna opieka dla osób starszych

Stan głębokiej niesamodzielności pacjentów w zaawansowanych stadiach choroby stanowi bardzo trudny okres w życiu pacjenta i jego rodziny. Pojawia się silna potrzeba zapewnienia bliskiej osobie pomocy, w tym bezpiecznych i komfortowych warunków pobytu oraz stałego monitorowania jej stanu zdrowia. Pobyty długoterminowe dla osób głęboko niesamodzielnych są organizowane w ośrodkach takich jak:

• zakłady opiekuńczo-lecznicze (ZOL), zakłady pielęgnacyjno -opiekuńcze (ZPO),
• domy pomocy społecznej,
• prywatne domy opieki.

 Od 1 lipca 2012 roku kierowanie do zakładu opiekuńczego (opieki długoterminowej) odbywa się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 731). Pacjent (lub jego opiekun prawny lub faktyczny) występuje do lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (np. do lekarza rodzinnego) z prośbą  o wydanie skierowania do zakładu opiekuńczego; do skierowania załącza wywiad pielęgniarski oraz zaświadczenie lekarskie. Skierowanie do zakładu opiekuńczego wydaje lekarz ubezpieczenia zdrowotnego. Pacjent składa skierowanie bezpośrednio do wybranego przez siebie zakładu opiekuńczego. Wniosek, skierowanie oraz wywiad pielęgniarski i zaświadczenie lekarskie nie są wymagane, jeśli sąd opiekuńczy wyda orzeczenie o umieszczeniu chorego w zakładzie opiekuńczym. W takiej sytuacji podstawą do umieszczenia chorego w zakładzie opiekuńczym jest orzeczenie sądu opiekuńczego. Do zakładów opiekuńczych przyjmowane są osoby, które w ocenie samodzielności według skali Barthel, uzyskały 40 punktów lub mniej. Pacjent w zakładzie opiekuńczym ma zapewnione niezbędne leki, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze (np. pieluchomajtki), badania diagnostyczne, żywienie dojelitowe i pozajelitowe. Miesięczna opłata za pobyt w zakładzie opiekuńczym, obejmująca koszty wyżywienia i zakwaterowania, nie może być wyższa niż 70% miesięcznego dochodu pacjenta.

Coraz częściej spotyka się ośrodki opiekuńcze dla osób starszych tworzone przy placówkach medycznych. Taka organizacja opieki wynika z przekonania, że  szybka i profesjonalna pomoc medyczna jest równie potrzebna jak bezpieczne i domowe warunki przebywania w zaawansowanych okresach chorób przewlekłych. Coraz większą rolę we współpracy z placówkami opieki długoterminowej odgrywają placówki POZ, które obejmują opieką lekarską oraz pielęgniarską podopiecznych domów opieki.

 Jak wybrać dom opieki dla seniora?

Wybór ośrodka opiekuńczego stanowi trudną decyzję. Zamieszczamy pomocny w tej kwestii artykuł, który został opracowany przez Zespół EMC Silesia w ramach kampanii społecznej Zrozumieć Starość.
źródło: http://www.zrozumiecstarosc.pl/artykul/jak-wybrac-dom-opieki-dla-seniora/

 Często jedynym rozwiązaniem jest znalezienie miejsca, które zapewni naszym rodzicom czy innym członkom rodziny w podeszłym wieku, fachową pomoc i opiekę 24 godziny na dobę. Dla kogo, kiedy i którą instytucję wybrać? Czy wszyscy pacjenci muszą być objęci opieką zinstytucjonalizowaną? Na te pytania odpowiada lekarz Jarosław Bernacki, specjalista geriatrii z EMC Szpitala Geriatrycznego im. Jana Pawła II w Katowicach.

Dla kogo?

Decyzję o rozważeniu skorzystania z wybranego ośrodka specjalizującego się w opiece nad osobami starczymi są zazwyczaj podyktowane nasilonymi zaburzeniami zachowań, takimi, jak: agresja, niepokój, wędrowanie, pobudzenie nietrzymanie moczu lub stolca, niesprawność funkcjonalna oceniana w różnych skalach, p. ADL, unieruchomienie i związane z tym zaburzenia, p. odleżyny, konieczność karmienia przez zgłębnik.

Są też przyczyny obiektywne, np. brak opiekuna lub niemożność sprawowania opieki przez opiekuna z powodu jego własnej choroby czy niesprawności. Można by napisać, że pacjenci nie muszą być pod opieką instytucji, ale trudno wymagać od opiekunów heroizmu, p. w sytuacji głębokich zaburzeń zachowania u chorego unieruchomionego, z odleżynami, z koniecznością karmienia przez sondę do żołądka lub skomplikowanej sytuacji rodzinnej, życiowej lub zdrowotnej opiekunów.

Kiedy?

Najlepiej wtedy, gdy jest taka konieczność obiektywna, czyli to, co napisano wyżej. Im dłużej schorowany senior pozostaje we własnym domu – pod opieką najbliższych i ich troskliwą i czułą opieką – tym lepiej dla niego. Niestety nie zawsze jest to wykonalne. Jeśli to możliwe, to należałoby uzyskać wcześniejszą zgodę, chorego, jeśli jest on w stanie taką zgodę wyrazić świadomie, na umieszczenie w instytucjach opieki długoterminowej.

Jaką instytucję wybrać?

Forma opieki ma tutaj mniejsze znaczenie. W zależności od dostępności miejsc i możliwości finansowych możemy rozważyć Dom Opieki, Zakład Opiekuńczo-Leczniczy czy Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy. Każda z tych instytucji funkcjonuje na nieco innych zasadach. Jednak kryteria wyboru, którymi powinniśmy się kierować są podobne.

Zanim  podejmiemy decyzję i umieścimy bliską osobę w wybranym domu opieki czy zakładzie opiekuńczo-leczniczym warto wybrać się tam z choćby krótką wizytą. Można wówczas zwrócić uwagę na sprawy zupełnie podstawowe takie jak  czystość czy zapach pomieszczeń, ale także zapytać o opinię innych podopiecznych lub ich rodziny. W rzeczywistości estetyka i infrastruktura, czyli wygląd budynku, kolory ścian, obecność ogrodu też raczej nie mają dużego znaczenia. Najważniejsze jest to, kto faktycznie każdego dnia będzie opiekował się bliską nam osobą.

Kto opiekuje się chorymi w Domu Opieki?

Są to przede wszystkim pielęgniarki i opiekunki, w mniejszym stopniu lekarze. Zapytajmy o doświadczenie tych osób i ich specjalizacje. Czynnikiem, który warto wziąć pod uwagę, jest liczba opiekunów przypadających na konkretną liczbę podopiecznych. Im mniej chorych ma dyżurna pielęgniarka pod opieką, tym więcej czasu może poświęcić potrzebom każdego z nich.

Najważniejsze jest, aby wszyscy, którzy każdego dnia sprawują opiekę nad pacjentami wykazywali się troską o dobre samopoczucie i zdrowie osób za które odpowiadają oraz by byli odpowiednio przeszkoleni w zakresie postępowania z osobą niedołężną ( fizycznie i psychicznie ). By umieli się prawidłowo zachować w przypadku osób pobudzonych lub agresywnych .

O co pytać i na co zwrócić uwagę zanim wybierzemy dom opieki?

W domu opieki istotne jest to, w jaki sposób zorganizowany jest dzień podopiecznych. Należy sprawdzić, czy dany ośrodek zapewnienia odpowiednią aktywność fizyczną w ciągu dnia, p. w postaci terapii zajęciowej. Sprawdźmy, czy stosowana jest terapia psychologiczna, czy pacjenci mogą liczyć na realizacje swoich potrzeb duchowych, jak np. wizyta duszpasterska oraz zajęcia aktywizujące. Im więcej takich inicjatyw przejawia dany dom opieki, tym lepiej. Zapytajmy również o możliwość odwiedzin – ich częstotliwość, czas trwania.

Druga ważna kwestia to kompetencje personelu w zakresie higieny snu u podopiecznych. Obejmują one ocenę możliwych przyczyn zaburzeń snu osoby starszej np. ból, leki, niska aktywność fizyczna  w ciągu dnia, posypianie w ciągu dnia, hałas, nieodpowiednia temperatura otoczenia  i inne. Pytajmy otwarcie o to  czy stosowane są leki nasenne i w jakich sytuacjach, jakie jest postępowanie w przypadku niepokoju i agresji oraz o kontrolę bólu u podopiecznych. Nie zapominajmy o postępowaniu przeciwodleżynowym.

Niedożywienie jest jednym z najbardziej podstawowych i jednocześnie często lekceważonych problemów zdrowotnych seniorów. Dlatego dowiedzmy się o sposoby karmienia i ocenę zjadanych posiłków oraz wypijanych płynów.

Istotna może być odpowiedź na pytanie czy wybrana instytucja zapewnia opiekę do końca życia podopiecznego, czyli czy bliska nam osoba może liczyć na to, że do końca swoich dni może przebywać w danym ośrodku niezależnie od tego, jak będzie zmieniał się jej stan.

Im więcej pytań zadamy, im więcej odpowiedzi uzyskamy, tym lepsze miejsce wybierzemy dla swego bliskiego.